westland welles/nietes

Net zoals de vorige editie van Parklicht in Park Frankendael en onze eerdere projecten in de openbare ruimte is het komende Parklicht in het Oosterpark een verrassingstocht. Oftewel: we geven vooraf geen informatie over wat ‘onze’ kunstenaars gaan tonen. PR-technisch is dat niet altijd even handig (media hebben nu eenmaal graag flitsende plaatjes van wat er te zien is) maar dat verrassingselement vinden we nu eenmaal essentieel. Toch maken we dit jaar een uitzondering en brengen één kunstwerk alvast naar buiten. Het betreft namelijk een model (of replica, of afgeleide zo u wilt) van een kunstwerk dat vorig jaar al publiciteit heeft gegenereerd, en niet zo’n beetje ook: WestLandWells van Femke Schaap.

Even het geheugen opfrissen: Femke ontwierp, in opdracht van stadsdeel Amsterdam-Zuid, een kunstwerk voor op de zgn. Theophile de Bockstrook, een groenstrook tussen nieuwbouw. WestLandWells zou bestaan uit drie verschillende clusters van rechthoekige gietsteen vormen (deels zuilen, deels zitbanken) waarop in de avonduren vertraagde videobeelden van resp. een bron, een fontein en een waterval zouden worden geprojecteerd. De nieuwbouw loopt enkele jaren vertraging op en daarmee ook de realisatie van het kunstwerk. Intussen groeit het buurtprotest en nemen de bezwaren steeds meer absurde vormen aan. Zo zouden ‘stroboscopische effecten’ in het werk ‘epileptische aanvallen’ uitlokken. En ook: er zou groen verloren gaan, het kunstwerk zou gevaarlijk zijn voor spelende kinderen en langsrijdende fietsers, het zou hangjongeren en graffitiartiesten aantrekken en de videoprojecties zouden voor ‘lichtvervuiling’ zorgen. Gedurende lange tijd probeert het stadsdeel de protesten weg te nemen. Het kunstwerk wordt wat verder van het fietspad ingetekend, er wordt een heus onderzoek gelast naar de ‘epileptische aanvallen’ waaruit blijkt dat dat bezwaar volkomen ongegrond is (het licht van het werk is minder fel dan dat van een lantaarnpaal) en er wordt een antigraffiti-schoonmaakbudget gereserveerd.

Het mag allemaal niet baten: een kleine kern van zes (!) omwonenden weet een ware stortvloed van meer dan honderd bezwaarschriften op gang te brengen. Die worden door een commissie bekeken en stuk voor stuk afgewezen: het kunstwerk kan dus worden geplaatst zoals beoogd. Maar de bewoners blijven boos en achter de schermen begint ook de politiek te schuiven, niet alleen in het stadsdeel maar ook in de gemeenteraad. Daar gaan CDA en VVD zich ermee bemoeien (da’s nooit goed nieuws) vanwege ‘het gebrek aan draagvlak’. Lees: electoraal opportunisme. De druk vanuit de centrale stad blijkt effect te hebben want in het voorjaar van 2016 trekt Stadsdeel Zuid plotseling, zo lijkt het, haar handen af van het werk: slechts enkele dagen voor plaatsing wordt het afgeblazen. Tot blijdschap van de tegenstanders en totale verbijstering bij de kunstenaar. Niet veel later schrijven twintig prominenten uit de Amsterdamse kunstwereld een open brief naar burgemeester Eberhard van der Laan. De strekking: er is een lastercampagne gevoerd en de politiek dient deze zaak fatsoenlijk af te handelen. En meer algemeen: de affaire-WestLandWells schept mogelijk een precedent: zo wordt elk kunstwerk in de openbare ruimte, in de aanloopperiode naar de realisatie, een schietschijf voor boze burgers. En wordt de toch al onzekere bestaansbasis van kunstenaars nóg meer aangetast. Het voorval komt uitgebreid aan de orde in lokale en nationale pers. Sindsdien ligt de zaak stil en weet niemand hoe nu verder.

Terug naar Parklicht: wij van Polderlicht zijn fan van het werk van Femke Schaap en hebben haar gevraagd om in het Oosterpark een impressie te tonen van wat zij met WestLandWells voor ogen had. In plaats van de drie beoogde stenen videosculpturen plaatst zij er één van ander, meer tijdelijk materiaal. Het wordt geen letterlijke uitvoering van het oorspronkelijke idee, maar een mock up, een model daarvan. Zo willen we het publiek (u dus) de kans geven om een kunstwerk te ervaren dat Amsterdam is ontzegd. En Femke Schaap de mogelijkheid bieden om iets van de vruchten van haar arbeid, ook al is het dan maar voor even, op ware grootte te tonen. Het kunstwerk is een volwaardig en sfeervol Parklicht-onderdeel, de vertoning ervan tevens een aanklacht tegen populistische ‘anti-kunst’-tendensen. Daarmee moest het maar eens afgelopen zijn.

A.s. woensdag 6 december wordt Femke Schaap geïnterviewd over haar Parklicht-bijdrage tijdens Dwars Door Oost In De Jungle, een maandelijkse talkshow over allerlei zaken die in Amsterdam-Oost spelen.
De talkshow is zoals altijd in theater De Jungle, Tweede van Swindenstraat 26, Amsterdam-Oost. Aanvang 20.00 uur, toegang gratis, wees welkom!