op stippenjacht in enschede

“Naar deze tentoonstelling komen heel andere mensen dan gewoonlijk”, zegt de mevrouw achter de balie. Zelf heeft ze er nauwelijks wat van gezien: “Veel te heftig!”

Philip Vermeulen weet wat een drugstrip is. Hij is al minstens tien jaar clean, maar weet nog goed hoe het was om op het randje van roes en bad trip te balanceren, en om dan nét dat aantrekkelijk-gevaarlijke stapje verder te gaan. Een vergelijkbare sensatie wil hij oproepen met zijn multimedia-installaties, of ‘hypersculpturen’ zoals hij ze zelf noemt. Zes van deze installaties zijn te zien in evenzovele, voor de gelegenheid stikdonker gemaakte ruimtes in het verder keurig nette Rijksmuseum Twente: Chasing The Dot.

Het werk met die titel is een doorlopende ‘film’ van razendsnel afwisselende, contrasterende kleuren licht op een groot wit scherm. Om enigszins chocola te maken van deze sensory overload begint het brein er allerlei geometrische patronen van te maken – die er ‘in het echt’ dus niet zijn. We kennen dit psychedelische, Dreamachine-achtige effect goed, hebben zelf ook al eens zoiets getoond, maar het blijft een even ongemakkelijke als weldadige ervaring. En daar is dus die stip, de dot uit de titel – soms limoengroen, soms rood, dan weer zwart – die af en toe in het midden opdoemt en, heel bizar, meebeweegt als de blik van links naar rechts of van boven naar beneden gaat (een sensatie die de wederhelft vanwege een beschadigde retina helaas onthouden blijft.) De magie wordt BAM! af en toe doorbroken door een knalrood vlak. De geluidsband hakt er ook lekker in. Fijn werk.

Hoogtepunt van de expo is de installatie Pulse: wederom een scherm, van al gauw zes bij zes meter, dat vanuit het midden begint te pulseren en, geholpen door een smalle strook licht die over de opbollende delen strijkt, tot leven lijkt te komen. En hoe! Bij rood en wit licht oogt het doek vlezig – en is het alsof we worden verzwolgen door een kilometerslange slokdarm. Dan wordt het licht (nog) schimmiger en gaat het tempo omhoog. Het doek gaat harder op en neer, de elektronische soundtrack wordt ritmischer en (nog) luider. Eenmaal op snelheid verandert er een hele tijd niet veel en tegelijk verandert er van alles: continue van kleur wisselende lichtschakeringen – bruin, groen, flarden blauw of rood – en accentverschuivingen in de muziek. Het dendert maar door en maar door en maar door. We kunnen onze ogen er niet van af houden – ook niet als twee andere bezoekers achter ons een vruchteloze poging doen om een zitplaats te vinden in het pikkedonker en luid vloekend weer aftaaien. En dan, na twintig? dertig? minuten is het voorbij. De hypnose is verbroken, we stommelen naar de uitgang en lopen licht verdwaasd de felle zon in.


Op de foto helemaal bovenaan: Fanfanfan | Onderaan: Pulse (foto Rijksmuseum Twenthe), You Are Here en een litho van Victor Vasarely die Philip, samen met werk van o.a. François Morellet en Jan Schoonhoven, koos uit de vaste collectie van het museum,