filmkunst/lichtkunst – p o l d e r l i c h t

Het Filmmuseum/EYE bestaat 75 jaar en het International Film Festival Rotterdam (IFFR) 50 jaar: reden voor een feestje in de vorm van een gezamenlijke jubileumexpositie in EYE. Wat ons betreft is het feit dat ‘de cultuur weer open’ is en we eindelijk weer naar het museum kunnen al feest genoeg! En ondergaan we Vive le Cinéma!, al is het getoonde bepaald niet allemaal vrolijk te noemen, met een blij gemoed.

Vijf gerenommeerde regisseurs (stuk voor stuk IFFR-filmprijswinnaars; allemaal van een ander continent) maakten ieder een ruimtelijke filminstallatie: geen ‘platte’ filmdoek-cinema maar driedimensionale cinematografische ervaringen. En dat leverde vijf volkomen uiteenlopende resultaten op. De Mexicaan Carlos Reygadas maakte een soort draaimolen: een forse houten carrousel met van elkaar gescheiden bankjes waarop wij en nog enkele bezoekers plaatsnemen. De carrousel draait zodanig dat we steeds iemand anders voor korte tijd tegenover ons krijgen. Althans, dat is de bedoeling. Vanwege het geringe aantal deelnemers zitten we de helft van de tijd tegenover een lege bank. Het ‘experiment’ – leg in zeer kort tijdsbestek contact met een wildvreemde – werkt dan ook hooguit ten dele. Gelukkig zijn ook de kroegen weer open…

Hét hoogtepunt van de expositie is van het Nederlandse duo Leopold Emmen: een zeer basale opstelling van enkele muren met daarin strakke uitsparingen in de vorm van een regulier filmdoek wordt van verschillende kanten met theaterspots aangelicht. Het licht verandert van kleur en intensiteit, beweegt soms als een zoeklicht, en wordt vergezeld van een soundtrack die achtereenvolgens verschillende ‘film-sferen’ suggereert. Er gebeurt niks en toch gebeurt er een hoop. Het werk is traag, contemplatief en verrassend tegelijk, en roept onvermijdelijk associaties op met de lightspaces van James Turrell. Hetgeen de vraag oproept: is dit eigenlijk nog wel cinema of betreft het hier pure lichtkunst? Eén ding is zeker: d’r kan geen dvd’tje tegenop!