Kunsttheorie? Liever één visueel sterk beeld dan drie lappen tekst: het heet niet voor niks beeldende kunst. Niettemin is de video-installatie Manifesto, waarin actrice Cate Blanchett uit niets anders dan tientallen manifesten van kunstenaars en/of denkers declameert, een voltreffer. De installatie van de Duitse filmmaker Julian Rosefeldt (te zien in het kader van het Holland Festival) bestaat uit dertien films die gelijktijdig op evenzoveel schermen worden vertoond. Elke loop duurt elf minuten dus alles bekijken duurt een kleine tweeëneenhalf uur. Schrik niet: die tijd vliegt om. In elke film speelt Blanchett een volkomen andere rol, in een heel andere setting, en met steeds een andere kunststroming als onderwerp. Zo spreekt een morsige arbeidster in een afvalverwerkingsbedrijf teksten uit van onder anderen architectenbureau Coop Himmelblau over futuristisch bouwen (Architecture Must Blaze, 1980). Een onderwijzeres brengt de kindertjes in haar klas in verwarring met regels uit Lars von Triers filmmanifest Dogma95. Een moeder gaat, voorafgaand aan de zondagmiddagmaaltijd, haar gezin voor in een dankgebed dat uit Claes Oldenburghs pop art-manifest I Am For An Art (1961) blijkt te komen. De mooiste sequentie vonden wij die van een begrafenis waarbij de rouwende weduwe de aanwezigen om de oren slaat met steeds profaner teksten van Tristan Tzara en Francis Picabia (Dada Manifesto, 1918).

Het zijn allemaal teksten van mannen die door een vrouw in vrijwel uitsluitend vrouwenrollen worden geuit. Wil regisseur Rosenfeldt op die manier de testosteron-gedreven vernieuwingsdrift van die hemelbestormende dadaïsten, futuristen, conceptuelen etc. enigszins ‘verzachten’ en daarmee relativeren of juist onderstrepen? Zowiezo zet hij heel wat middelen in die onze aandacht van de woorden afleiden: de zowat van het scherm spattende acteerprestaties, de bijzondere locaties, de fraaie cinematografie, de referenties aan ondermeer science fiction (2001: A Space Odyssey, Aliens), de vele beeldgrappen… Maar wat al die verschillende manifesten en kunststromingen met elkaar gemeen hebben komt wel degelijk luid en duidelijk over: “Wij gaan het allemaal héél anders doen! En véél beter! Fuck het oude, leve het nieuwe!” Revolutie en iconoclasme in één. Zo bezien is dit Manifesto een levendig ‘portret’ van de almaar voortdenderende ontwikkelingen in de twintigste-eeuwse (westerse) kunstcanon.